Grondspots aanschaffen: waar let je op?

Grondspots zijn te koop in vele maten, vormen en uitvoeringen. De meest gebruikte grondspots zijn de ronde inbouwspots met een doorsnede van zo'n 8 tot 10 centimeter. Er zijn een aantal zaken waar je op dient te letten bij het aanschaffen van grondspots.

Grondspots zijn te koop in vele maten, vormen en uitvoeringen. De meest gebruikte grondspots zijn de ronde inbouwspots met een doorsnede van zo'n 8 tot 10 centimeter. Er zijn een aantal zaken waar je op dient te letten bij het aanschaffen van grondspots.
Welke IP-klasse voor grondspots?
De IP-klasse is een indicatie van de mate waarin een product (in ons geval een grondspot) bestand is tegen stof en water. Elders op dit platform gaan we uitgebreider in op de verschillende IP-waarden die er zijn. Voor grondspots kies je een IP-klasse van minimaal IP65, maar het liefst nog een hogere beschermingsgraad: IP67 of IP68. 

Dit heeft ermee te maken dat je een grondspot enerzijds in de aarde zet, en dus te maken krijgt met indringend stof en vuil. Anderzijds krijg je te maken met vocht. Vocht is waarschijnlijk wel de grootste bedreiging van alle buitenarmaturen en daar wil je dus heel goed tegen beschermd zijn. Je kunt er daarnaast bij de montage ook voor zorgen dat water en vocht snel weg kan en in ieder geval niet rondom het armatuur blijft staan.

Zijn de grondspots begaanbaar?
De IK-waarde zegt iets over de slagvastheid van een product. Daarnaast zie je in de specificaties van een grondspot doorgaans ook in welke mate je het fysiek kunt belasten, bijvoorbeeld in kilo's of joules. Bij grondspots is dit van belang wanneer je ze op plaatsen gaat aanbrengen, waar er bijvoorbeeld overheen gelopen of gereden gaat worden. Bijvoorbeeld in een tuinpad waar je overheen loopt of de oprit waar ook auto's worden geparkeerd.

Welke kleurtemperatuur voor grondspots?
De kleurtemperatuur is de tint van het witte licht dat uit de spots komt. Het witte licht kan "warmer" (meer oranje-rood) of "kouder" zijn (meer blauw). De kleurtemperatuur drukken we uit in Kelvin en wordt bepaald door de lichtbron in het grondspot. Bij de buitenverlichting heb je vaak de keuze tussen 3000K, wat we ook wel "warm wit" noemen - en 4000K ook wel "neutraal wit" genoemd.

In sommige settings kan iets warmer wit licht (3000K) aangenamer en gezelliger uitzien. Bijvoorbeeld in combinatie met bruine houttinten. Anderzijds is 4000K een neutralere wittint, waardoor bijvoorbeeld struiken of de kleur van een gevel natuurgetrouwer uitzien. 

Een grondspot met een losse lichtbron
Er zijn grondspots waar je een losse "retro-fit" lichtbron in kan zetten, bijvoorbeeld een GU10 of ES111 lichtbron. Het armatuur is dan voorzien van een lampvoet of fitting. Je hebt in dat geval een zekere keuzevrijheid als het gaat om de  stralingshoek, kleurtemperatuur, lumenstroom en eventueel ook de "aanstuurbaarheid" van de lichtbron. Zo kun je dan bijvoorbeeld kiezen voor smart lichtbronnen die naast wit licht ook gekleurd licht (RGB) kunnen afgeven. Smart lichtbronnen zijn bovendien draadloos aanstuurbaar met bijvoorbeeld je telefoon of tablet.

Bij het toepassen van een losse retrofit LED lichtbron in een grondspot, moet je op een aantal zaken letten:

De losse lichtbron moet niet te groot / lang zijn en dus passen in de daarvoor beschikbare ruimte in het armatuur.
 
De losse lichtbron moet geschikt zijn voor de toepassing in een afgesloten ruimte. De lichtbron mag niet te warm worden. Om de grondspot een hoge IP-waarde te kunnen geven, is de behuizing hermetisch afgesloten. Daardoor kan warmte ook niet eenvoudig verdwijnen. Niet elke LED lichtbron is daarom geschikt.
 
Wanneer een grondspot een losse lichtbron heeft, is deze normaal gesproken bij levering niet inbegrepen. Je dient deze dus los te bestellen.
 
Wanneer een grondspot een losse lichtbron heeft, dien je deze zelf te monteren. Hiervoor moet je het armatuur openen en loop je het gevaar dat je het armatuur niet goed genoeg sluit en daarmee de IP-waarde niet kan garanderen. Een ruibberen afdichtring kan net scheef gaan zitten. Schroeven niet vast genoeg. Je introduceert daarmee potentiële "lekken" in het armatuur, waardoor vocht op termijn kan binnendringen.
 

Een grondspot met een geïntegreerde LED lichtbron
Aan de andere kant zijn er steeds meer grondspots met een geïntegreerde LED lichtbron. Het voordeel is dat lichtbron en behuizing op elkaar zijn afgestemd en je dus niet hoeft na hoeft te denken over de warmtehuishouding. Je koopt een compleet armatuur met lichtbron als één kant-en-klaar pakket. De lichtbron is af-fabriek gemonteerd, dus je hoeft het armatuur ook niet te openen, met het gevaar dat je de IP-bescherming beïnvloed. De keuze 

Van welk materiaal moeten grondspots zijn?
Het is al duidelijk geworden dat grondspots veel te voorduren krijgen en bestand moeten zijn tegen zand, water en alle weersinvloeden. Grond kan zuren bevatten die het metaal of plastic van een behuizing beïnvloed. Gebruik je grondspots aan de kust dan dienen ze ook nog bestand te zijn tegen zout. Dit stelt eisen aan het materiaaal waarvan de grondspots gemaakt worden. 

Grondspots zullen veelal gemaakt zijn van metaal gemaakt zijn. Dit kan door middel van een poedercoating beschermd worden tegen invloeden van buitenaf. De cover (afdekking) die bovengronds ligt wordt vaak van roestvrij staalen glas gemaakt. Er zijn echter ook armaturen die helemaal van RVS zijn gemaakt. Dat is super degelijk, maar zal ook consequenties hebben voor het kostenplaatje. Aandachtspunt is dat niet alleen de cover, maar ook de gebruikte schroeven van RVS moeten zijn, om niet alsnog met roestvorming te maken te krijgen.

Het transparante "glas" waardoor de lichtbundel van een inbouwspot straalt kan ook van kunststof gemaakt zijn. Hou er rekening mee dat kunststof eenvoudiger krast en "dof" kan worden.

Verschillende openingshoeken van grondspots
Afhankelijk van datgene waar het licht van je grondspot tegenaan schijnt, maak je een keuze tussen een smalle of breede lichtbundel. Lichtbronnen kunnen verschillende stralingshoeken hebben, met elk hun eigen toepassing:

Met een smalle lichtbundel ("spotlight") kun je een accent zetten, een decoratief effect op een wand geven of bijvoorbeeld mooi langs de stam van een boom of een pilaar omhoog schijnen.
 
Met een brede lichtbundel ( "floodlight") kun je een groter oppervlak, bladerdek of object egaal van verlichting voorzien, bijvoorbeeld de gevel van een huis, een reclamebord of een grote struik of boom.
 
Er zijn bovendien ook grondspots met een asymmetrische lens. Hierbij schijnt het licht specifiek naar één zijde. Bijvoorbeeld wél naar de wand, maar niet richting degene die langs die wand loopt. Op die manier wordt je niet verblind door het licht.